عناکار (عضو هیئت مدیره شرکت فناپ تک): بحث تنظیم گری جامعه به عنوان یکی از دغدغه های حاکمیت، یک مسئله علوم انسانی و علوم اجتماعی است تا یک مسئله مهندسی. که باید از بعد فقهی، شرعی و علوم انسانی به این موضوع نگاه کرد و همچنین باید به مکاتب مختلفی که در جهان در باب تنظیم گری وجود دارد بیشتر دقت داشته باشیم تا بتوانیم اقداماتی را انجام دهیم که در غیر این صورت محتوا از پلتفرم داخلی خارج شده و خود را در پلتفرم های خارجی نشان خواهد داد. ما در گروه فناپ سعی می کنیم که با این گونه مسائل فلسفی تر برخورد کنیم و راه چاره ای برای آن بیندیشیم. اگر در بحث تنظیم گری چرخه تطبیق و تنظیم که شامل (طراحی، تبیین، تدوین، تصویب، نظارت، اصلاح و تجدید نظر) می شود را نداشته باشیم اقدامات ما ابتر خواهد ماند که این امر باعث بوجود آمدن مشکلات متعددی در جامعه کسب و کاری خواهد شد. در مسئله تنظیم گری از بعد فقهی و شرعی چرخه (مشارطه، مراقبه و محاسبه) در کشور ما به صورت معکوس عمل می کند و این در حالی است که باید در ابتدا شروطی گذاشته و طرح شود و بعد بحث نظارت انجام بگیرد و در نهایت محاسبه گری شود که این محاسبه هم باید از طرقی به غیر از حاکمیت انجام شود، به دلیل اینکه اگر حکومت خودش مجوز بدهد و نظارت هم بکند و راهبری و رهبری هم بکند این چرخه، چرخه معیوبی به نظر می آید که باید اصلاح شود. از طرفی در بحث تنظیم گری سلبی یا ایجابی نیز متاسفانه در کشور چه در حوزه محتوا و چه در حوزه های دیگر ما تنظیم گری سلبی داریم تا تنظیم گری ایجابی. یعنی بجای اینکه رقابت را ساماندهی کنیم، از هنجارهای اجتماعی که در کشور هست پاسداشت و مراقبه کنیم، اخلاق حسنه را رعایت و ارزش های داخلی را شناسایی کنیم و تفویض انجام دهیم که این مهم در پلتفرم های خارجی اتفاق می افتد بیشتر نگاه بالا به پایین و نگاه سلبی وجود دارد که معمولا این نوع نگاه جوابگو نیست. بحث دیگر مسئله انصاف در کنار عدالت است، معمولا پلتفرم ها و رگولاتوری مبتنی بر فناوری، عدالت را اجرا می کند ولی در آن انصاف وجود ندارد. و این انصاف به معنای اصلاح عدالت حقوقی حتما باید در پلتفرم های رگولاتوری و تنظیم گری دیده شود و مسائل پیرامونی کسب و کارها در نظر گرفته شود و باید به این نکته توجه داشته باشیم که نظام جمهوری اسلامی ایران نظام حقوقی مختص به خود را دارد و در این زمینه ادعا هم دارد و باید این ادعا را مخدوش نکنیم و کمک بکنیم برای کارکرد این ادعا. موضوع مهم دیگر این است که ما یک تنظیم گری داریم و یک تنظیم شوندگی که مسئله بسیار مهمی است، که ما معمولا جامعه را تنظیم می کنیم و اجازه نمی دهیم جامعه تنظیم شود. این در حالی است که جامعه خودش، خودش را تنظیم می کند و این قاعده از بالا دیکته نمی شود که این امر باید در سازمان تنظیم مقررات مورد توجه قرار بگیرد. و در نهایت مادامی که ما نوآوری را از دید شرع، حقوق، فلسفه و از دید علوم انسانی و اجتماعی مد نظر قرار ندهیم و سکان آن در دست مهندسین قرار بگیرد ممکن است نتیجه ای که به دست می آید نتیجه بسیار مطلوبی نباشد که هرچند بودن آن از نبودن آن بهتر است.